تهران از چه زمانی صاحب موزه شد؟
به گزارش ایپتن، تا چند وقت دیگر قرار است موزه شهرداری تهران در محل بلدیه (شهرداری) سابق تهران در ضلع شمالی میدان امام افتتاح گردد.
به گزارش خبرنگاران، ساختمان بلدیه سابق که حوالی سال 1300 ساخته و افتتاح شده بود در دهه 1340 و در طرح توسعه تهران تخریب شد و بعد از آن، زمین آن سال ها به عنوان پایانه اتوبوس مورد استفاده نهاده شد.
با تخریب این ساختمان تاریخی و ساختمان پستخانه در ضلع جنوبی میدان، هویت تاریخی و منحصربه فرد میدان توپخانه به عنوان مهم ترین میدان تهران آن موقع مخدوش شد و رفته رفته از میان رفت. تا اینکه در سال 1395 تصمیم گرفته شد که این بنا مجدد با همان طرح و معماری ساخته گردد بلکه هویت میدان توپخانه، ترمیم گردد و به حالت سابق برگردد. این روزها این ساختمان در پروژه ای به نام خانه شهر در حال ساخت است و برنامه ریزی ها می گوید تا چند وقت دیگر، موزه بلدیه در یکی از طبقات این عمارت فرهنگی افتتاح خواهد شد.
به همین مناسبت در این مطلب سراغ تاریخ برپایی موزه و موزه داری در ایران رفته ایم و ابتدا یک دور موزه های مهم تهران را مرور نموده ایم. سپس با حمید وکیل باشی، معاون فرهنگی موزه سعدآباد، درباره موزه بلدیه صحبت نموده ایم و دست آخر درباره تاریخ و وقایعی که میدان توپخانه و ساختمان بلدیه از سر گذرانده اند تا به شرایط امروز برسند، نکاتی را برایتان گفته ایم.
واژه موزه برگرفته از واژه یونانی موزه یون به معنای مجلس فرشتگان الهام بخش است. به طور کلی موزه به مجموعه ای از آثار و اشیایی هنری و قیمتی اطلاق می گردد که در محل یا عمارتی خاص نگهداری و در معرض نمایش گذاشته شوند.
برطبق اسناد تاریخی، پیشنهاد ایجاد مکانی به نام موزه، برای نخستین بار در ایران از سوی مرتضی قلی راهنمایی ملقب به صنیع الدوله مطرح شد که البته به نتیجه ای نرسید. قدیمی ترین موزه ایران، موزه سلطنتی است که به دستور ناصرالدین شاه ساخته شد. این موزه بر اساس آنچه ناصرالدین شاه در اروپا دیده بود، در ضلع شمالی کاخ گلستان در 1294 هجری قمری (1255 شمسی) تأسیس شد که متشکل بود از هدایای خارجی شاهان قاجار و جواهرات سلطنتی. این موزه بعدها از بین رفت و جواهرات آن به خزانه بانک ملی و سلاح های موجود در آن، به موزه دانشکده افسری سپرده شد.
چرا تهران به موزه شهرداری احتیاج دارد؟
این شهر سخت و عزیز
در تهران بیش از شصت موزه در زمینه های مختلف وجود دارد که برخی از مهم ترین آن ها را برایتان مرور کردیم. اگر بخواهیم موزه های مرکز را از نظر موضوعی دسته بندی کنیم به چنین عناوینی می رسیم: موزه های تاریخ و باستان شناسی، موزه های مردم شناسی، کاخ موزه ها، موزه های علوم و تاریخ طبیعی، موزه های سلاح نظامی، موزه های اندیشمندان و ... اگر این عناوین را با موزه های شهرهای بزرگ جهان مقایسه کنیم، جای موضوعات زیادی را در این لیست خالی می بینیم که یکی از این موضوعات مسائل مربوط به شهر، شهرسازی و اداره شهر است که در برگیرنده اشیاء و اسناد مربوط به حمل ونقل، ایمنی و آتش نشانی، بازیافت، نظافت شهر، مسائل عمرانی و توسعه شهر و ... خواهد بود.
چنین موزه ای در جهان با عنوان موزه شهرداری و در اصطلاح ما موزه بلدیه شناخته می گردد و امروز حدود چهل موزه شهرداری در جهان داریم که در شهرهایی مثل دوبی، نانجینگ، بخارست و ... برپا شده اند. در ایران قدیمی ترین موزه بلدیه مربوط به شهرداری تبریز است که خود شهرداری تبریز هم قدیمی ترین شهرداری ایران است. علاوه بر این ما در قزوین و اردبیل هم موزه شهرداری داریم و در یزد و شیراز هم مقدمات ساخت چنین موزه ای در حال مهیا شدن است.
با وجود این تا به امروز در تهران که 114 سال از برپایی نهاد شهرداری در آن می گذرد و مهم ترین شهر ایران است ما موزه بلدیه نداشته ایم. در حالی که به خاطر داشتن جغرافیای خاص و حوادث سیاسی، اجتماعی، فرهنگی، هنری و ... در طول زمان منابع اطلاعاتی زیادی در فرمت های گوناگون در خصوص آن ثبت و ضبط شده است و بعلاوه مفاخر، مشاهیر و بزرگان فراوانی در این ناحیه صاحب آثار ارزشمندی بوده و هستند. همینطور شرایط متغیر محیطی احتیاج به اطلاعات، اسناد و مدارک را بیش از پیش نشان می دهد و این امر ضرورت یک نظام مدیریت اسناد و اطلاعات که فراهم آوری، سازماندهی، ذخیره، بازیابی و اشاعه اسناد و مدارک را در سطوح مختلف شهرداری تهران بر عهده داشته باشد را دو چندان می نماید.
منبع: همشهری آنلاین