تبدیل ایران به قطب گردشگری مُحرم - ایپتن

از دیرباز مذهب به عنوان یکی از انگیزه های اصلی سفر کردن مطرح بوده همچنان که مراسم های فرهنگی- مذهبی نیز عاملی برای سفر گردشگران به مناطق خاص در نظر گرفته می گردد. گاه تنوع این رسوم به قدری زیاد است که یک کشور شاهد برگزاری شکل های مختلفی از یک مراسم است. مناسبت های گره خورده با فرهنگ جوامع برای بیشتر مردمان جالب است و بدون شک یکی از عوامل انگیزشی برای سفر محسوب می گردد. افراد گاهی سفر می نمایند تا بیشتر مشاهده و تجربه نموده و از سوی دیگر با سبک های مختلف زندگی مردم آشنا شوند. ایران نیز که سرشار از جاذبه های فرهنگی و برگزاری این گونه مراسم های فرهنگی - گردشگری است، جاذبه ای برای مسافران خارجی ایجاد نموده است.

یکی از این جاذبه های فرهنگی، معنوی و مذهبی، مراسم محرم است که در جای جای ایران با تنوع بسیار برگزار می گردد. گرچه در سطح دنیای، این مراسم هنوز به صورت کامل معرفی نشده و گردشگران از تنوع و جذابیت آن خبر ندارند؛ اما با این حال، شاهد افزایش روز افزون گردشگران برای دیدن مراسم عزاداری در ماه محرم و صفر هستیم.

معاون گردشگری وزارت میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری نیز معتقد است: شرکت گردشگران خارجی در مراسم و رویدادهای مذهبی ماه محرم به معرفی فرهنگ و آداب ایران به دیگر ملل ها یاری می نماید.

ولی تیموری در گفت وگو با خبرنگار فرهنگی ایرنا گفت: بعضی از گردشگران خارجی در سال های گذشته در ایام محرم در ایران حضور داشتند و پیروز به حضور در مراسم عزاداری شدند تجربیات جالبی را پیدا کردند و آن را به دیگران انتقال دادند و این سبب حضور تعداد بیشتر گردشگران خارجی در ایران شد و هر سال شاهد افزایش تعداد آنها هستیم.

تیموری با اشاره به این که حضور این گردشگران از جنبه مالی نیز برای صنعت گردشگری کشور اهمیت دارد، گفت: اما موضوعی که مهم است اینکه هدف از حضور این گردشگران در ایران، آشنا شدن آنها با فرهنگ مردم ما است. حضورگردشگران در این ایام می تواند، تبلیغات منفی که علیه ایران وجود دارد را بی اثر کند.

در ماه محرم و به خصوص روزهای عاشورا و تاسوعا بیشتر مناطق، شهرها و روستاهای ایران با پوشیدن لباس سیاه بر تن و همچنین سیاهپوش کردن کوی و محله، لباس عزای سید الشهدا(ع) را در بر می نمایند. با این حال مردم در اقصی نقاط کشور لباسی از فرهنگ و سنت خود به تن نموده و به رسم خود عزاداری می نماید. در سراسر ایران نذری های مختلف ادا می نماید و علم های عزاداری با هیات های همراه آن در خیابان ها می چرخند. در یزد و نائین نخل می گردانند، در مشهد اردهال قالی شویی دارند، در خمینی شهر کاروان عزاداری می چرخد، در عجب شیر مشعل می گردانند، در لرستان مراسم خره گیری برپاست و...

هر ساله بسیاری از ایرانی ها برای دیدن مراسم مُحرّم در سنّتی دیگر، سفر می نمایند و حالا با تبلیغاتی که اجرا شده، گردشگران خارجی بخصوص اروپایی نیز علاقمند حضور در مراسم تاسوعا و عاشورای اباعبدلله حسین(ع) در ایران هستند و یزد یکی از استان هایی است که در چند سال اخیر با تشکیل کمیته فرهنگی - گردشگری میزبان گردشگرانی از کشورهای اروپایی و آسیایی بوده است.

سال گذشته گردشگران 22 کشور دنیا از فرانسه، آلمان، بلژیک، سوئیس، ایتالیا، نیوزیلند، اسپانیا، انگلیس، چین، ترکیه، روسیه، هلند، برزیل، چک، مجارستان، اسلوونی، ژاپن، تایلند، هنگ کنگ، رومانی، استرالیا و تایوان به تماشای نخل گردانی، کتل بستن و تعزیه خوانی یزد نشستند.

مدیر کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان یزد با اعلام این که سال گذشته یک هزارو 500 گردشگر خارجی برای تماشای مراسم عزاداری محرم به این استان سفر کردند، گفت: از هفت، هشت سال پیش آئین معنوی این استان مانند نخل برداری و گردانی ثبت ملی شد.

سید مصطفی فاطمی، اضافه کرد: با توجه به تعداد زیاد آئین های مذهبی در استان یزد که شامل 33 آیین ثبت شده و 14 آیین در حال ثبت هستند، تورهایی برای معرفی این آیین ها به گردشگران خارجی طراحی شده است؛ ضمن اینکه در محرم سال جاری سعی شده موضوع گردشگران داخی نیز مدنظر قرار گیرد و برای آنان نیز تورهایی راه اندازی شده است.

مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان یزد، با بیان اینکه عمده مراسم های آئینی محرم در این استان حول محور آیین های عاشورایی به ویژه نخل گردانی و مدل های مختلف آن متمرکز است، گفت: موسیقی محرم و آیین های زنجیر زنی، مراسم های تعزیه خوانی در روستاه ها و آتش زدن خیمه ها دیگر آیین های این روز در استان یزد است.

وی همچنین با بیان اینکه در حال حاضر چهار تور برای محرم در نظر گرفته شده است، توضیح داد: هر شهرستانی در استان یزد آیین های خاص خود را دارد، برای مثال در شهرستان ابرکوه جدای از موسیقی عاشورایی، آیین زنجیرزنی و عمه کوار نیز برگزار می گردد.

در اردکان، میبد، تفت، بافق و مهریز هم مراسم خاصی وجود دارد که برای هر یک برنامه ریزی های خاصی اجرا شده تا تورهای ویژه گردشگران خارجی بتوانند از این آیین ها بازدید نمایند.

او می گوید: در تمام هتل ها و مراکز اقامتی استان، بروشورهایی آماده و نصب شده است تا توریست ها از زمان و مکان مراسم و تورها اطلاع پیدا نمایند و از طریق راهنماهای گردشگری به تورها پیوسته و از طریق اتوبوس های شهرداری که با کمیسیون گردشگری مذهبی همکاری دارند به محل برگزاری آیین ها بروند.

وی تبلیغات را یکی دیگر از دلایل پیروزیت حضور گردشگران خارجی در ایام اظهار داشت و اضافه کرد: با تشکیل کمیته گردشگری معنوی و حضور افراد مختلف حضور این نوع از گردشگران به استان یزد ساماندهی شده است.

فاطمی با اشاره به ظرفیت جذب گرشگر خارجی در آئین ها مذهبی گفت: حضور گردشگران خارجی در بسیاری از آئین های مذهبی می تواند از بسیاری از تبلیغات منفی جلوگیری کند.

وی از حضور روحانیونی که به زبان های خارجی تسلط دارند با این گردشگران اطلاع داد و گفت: البته جلسات توجیهی و آموزشی برای این گردشگران پیش از حضور در مراسم و آئین ها نیز برگزار می گردد.

آنچه امروز حائز اهمیت است اینکه آیین های ویژه محرم و واقعه عاشورا به قدری جاذبه دارد که اگر به خوبی در دنیا معرفی گردد می تواند گردشگران زیادی را به خود جذب کند. هرچند که این رویداد در بسیاری از کشورها اجرا می گردد اما اصالت مذهبی آن و گستردگی و تنوع ظاهری آن در ایران می تواند کشور را به قطب گردشگری محرم که یکی از ظرفیت های گردشگری تعالی بخش است، تبدیل کند. اگرچه تا به حال کمتر به گردشگری معنوی پرداخته ایم، اما این ظرفیت وجود دارد تا ایران را به قطب گردشگری مُحرم تبدیل کنیم.

گردشگری معنوی در ایران، علاوه بر تجربه فضای معنوی و مذهبی، به دلیل قدمت آیین ها ، نگاهی مردم شناسانه نیز به مردم و نوع زیست و آیین ها و مذاهبشان دارد و به همین دلیل همواره مورد استقبال گردشگران خارجی و حتی هنرمندان و مردم شناسان کشورهای دیگر بوده است

گردشگری معنوی با تاکید بر آیین ها و سنت های معنوی و مذهبی، یکی از انواع گردشگری است که در ایران، به خاطر داشتن انواع آیین ها و داشتن آیین­ های بومی برای مناطق مختلف، همواره مورد توجه گردشگران خارجی بوده و هست.

جاذبه­ های گردشگری مذهبی (امامزاده­ ها، زیارتگاه­ ها) نقش مؤثری در بازسازی حیات شهرها در طول تاریخ و امروز ایفا نموده اند که همچون یک شبکه گسترده اجتماعی از اعتماد و مشارکت گرفته تا بحث هنجارها و امنیت، اغلب مسائل و مسائل شهری را پوشش می­ دهد.

هرچند در سال گذشته بنا به مناسبات سیاسی و تبلیغات منفی و نادرست ضد ایرانی پیش بینی کاهش آمار گردشگران خارجی در مراسم مذهبی کشور می شد ولی طی سال های اخیر شاهد روند رو به رشد تعداد گردشگران خارجی در ایران بوده ایم؛ پس می توان با فراهم کردن زمینه ها و زیر ساخت های لازم، بدون هیچگونه تبلیغی موجبات حضور هرچه بیشتر گردشگران را در ایران در ایام محرم مهیا کنیم تا گردشگران خود علاقه مند حضور در ایران شوند و در برگشت به کشورهای خود هرکدام معرف واقعیات ایران و ایرانی به دنیا شوند.