سامانه معاملات ملی، مشکل بورس را حل می کند؟ - ایپتن

به گفته قالیباف اصل، کمترین زمان برای حل مشکل هسته بورس دو تا سه ماه است. زمانی که لازم است تا در آن با کمک شرکت های فناوری، تغییراتی در سیستم فعلی انجام دهیم و ظرفیت هسته برای انجام معاملات فعلی را بالا ببریم.

این در حالی است که بورس ایران بیش از یک سال است با رشد عجیب و بی سابقه ای روبرو شده و دولت مدت هاست می کوشد مردم را به بازار سرمایه هدایت کند. اما علی رغم همه تاکیدات و تبلیغات دولت برای حضور مردم در این بازار، جالب است که اکنون این سازمان اعلام کرده سه ماه زمان نیاز دارد تا با تغییراتی مشکل هسته معاملاتی را در کوتاه مدت حل نماید.

سوال دیگری که وجود دارد این است که اگر این مشکل ظرف دو تا سه ماه قابل حل است، چرا در ماه های گذشته چنین اقدامی انجام نشده بود؟

خرید هسته معاملاتی خارجی

راه چاره میان مدت قالیباف اصل خرید یک منبع خارجی است. یا به عبارتی خرید هسته معاملاتی خارجی برای حل موقت مشکل هسته بورس.

به گفته کارشناسان این بهترین و سریع ترین راه چاره برای حل مشکل هسته معاملاتی بورس ایران است. اما نکته ای که رئیس سازمان بورس به آن اشاره نکرده این است که در شرایط تحریم، ایران می خواهد این برنامه را از کدام کشور تهیه کند و آیا می تواند در مدت استفاده، از پشتیبانی شرکت فروشنده هم برخوردار باشد؟

تعداد بسکمک از کشورهای دنیا این برنامه را در اختیار دارند. مشکل اما این است که تهیه این برنامه نیازمند یک رابطه بلندمدت است چراکه کشور مبدا باید مراحل نصب و پشتیبانی را هم انجام دهد و داشتن این رابطه بلندمدت در زمان تحریم کار چندان راحتی نیست.

پیش از این هم، ایران سامانه معاملاتی خود را 14 سال قبل از یک شرکت فرانسوی با نام آتوس خریده بود. این سامانه در سال 95 برای آخرین بار به روز شد و بعد از آن تغییری در سامانه ایجاد نشده است. آن هم در حالی که حجم معاملات سامانه بورس امسال 170 برابر بیشتر شده است.

از طرف دیگر، تعداد معاملات روزانه بازار سهام هم از 64 هزار معامله در سال 96 به 5 میلیون معامله در زمان حال می رسد. طبیعی است که این هسته توان این تعداد تقاضا را ندارد.

اما باید دید که آیا واقعا ایران امکان و توان خرید یک سامانه معاملاتی جدید از کشوری دیگر را دارد یا نه؟

سامانه ملی در راه است

اما این دو، برنامه های موقت سازمان بورس است و آنگونه که قالیباف اصل گفته هدف نهایی این است که ایران کم کم مقدمات ایجاد سامانه معاملات ملی را فراهم کند و برای این کار با دانشگاه تهران قرارداد بستیم تا مشکل را با استفاده از دانش بومی حل کنیم.

نکته قابل توجه این است که ما خاطره خوشی از بومی سازی و ملی کردن نداریم. هسته معاملات ملی بورس، خاطره خودروی ملی را برای ما تداعی می کند. فرایندی که در آن سال های سال، هزینه بسکمک برای ساخت خودروی ملی صرف شد و محصول نهایی، خودرویی با قیمت بسیار بالا و کیفیت بسیار پایین است.

نمونه دیگر آن اینترنت ملی است که بخشی از آن را دی ماه سال گذشته ظرف یک هفته تجربه کردیم. اینترنتی با سرعت و کیفیت پایین. جز آن پیام رسان ملی، ایمیل ملی و …. را هم دیده ایم.

تجربه نشان داده که خروجی ملی سازی در کشور ما تناسبی با وقت و هزینه ای که صرف آن می شود ندارد. البته یه شرط آنکه فرایند ملی سازی به پایان برسد و محصول نهایی قابل استفاده باشد.

حال باید منتطر ماند و دید آیا شبکه معاملاتی ملی بورس، واقعا می تواند گره اختلال های بورس را باز کند یا آن را به کلافی سردرگم تبدیل می کند؟

اما جدای از توانایی سازمان بورس در این سه برنامه، مهم ترین سوالی که رئیس این سازمان باید جواب دهد این است که آیا کمی دیر به سراغ حل مشکل هسته معاملات بورس نرفته است؟

سوال دیگر اینکه با فرض اجرای این سه برنامه، سهامداران باید سه ماه آینده چه کنند؟ آیا اختلال در سامانه معاملاتی بورس قرار است همچنان مشکل ایجاد کند و به سهامداران ضرر بزند؟