دلیل کاهش حس بویایی و چشایی فضانوردان در فضا چیست؟ - ایپتن

به گزارش خبرنگاران؛ مشاهدات و آنالیز ها نشان می دهد که در جریان پروازهای فضایی، فضانوردان در کنار مشکل ضعف بویایی به ضعف چشایی هم دچار می شوند و به همین دلیل تقاضا دارند چاشنی بیشتری به غذای آنها اضافه گردد تا بتوانند بهتر مزه را درک نمایند.

البته این وضعیت و کاهش حساسیت به مزه و بو در آنها ربطی به کاهش جوانه های چشایی یا بزاق دهان ندارد بلکه بر اثر گرفتگی بینی به دلیل انتقال مایعات بدن بویژه خون در نیم تنه بالای بدن بخصوص در ناحیه سر است. دلیل دیگر کاهش تحریک مکانیکی جوانه های چشایی به واسطه بی وزنی است. به همین دلیل مزه غذا با تغییر گیرنده های حس چشایی که خود متاثر از کاهش تحریک ملکول های روی جوانه های چشایی است تغییر می نماید. این وضعیت با بازگشت فضانوردان به زمین تغییر نموده و حس چشایی آنها مجددا احیا می گردد.

آزمایش های تشخیص بو با استفاده از کاغذ اشباع شده به لیمو، نعناع و وانیل، بعد از بازگشت نشان داده که حس بویایی فضانورد به حال طبیعی بازگشته، همچنین تشخیص مزه با استفاده از محلول ها قند, نمک و اسید سیتریک نشان داد که هیچ تغییر خاصی در عملکرد چشایی مشاهده نمی گردد. البته اختلافات زیادی میان افراد مختلف وجود داشت که علت این تفاوت ها ناشی از ویژگی شخصی بوده و ربطی به سفر فضایی ندارد.

تمامی مواد مورد احتیاج فضانوردان در ایستگاه های فضایی، در کنار دیگر آنالیز ها از نظر بو هم تحت آزمایش قرار می گیرند. میزان پخش و ماندگاری بو با یاری افراد مختلف که حس بویایی آنها به شدت حساس هستند به 4 بخش از صفر -غیرقابل شناسایی- تا 4 -کاملا آزارنده- درجه بندی شده است در صورتی که ماده مورد آزمایش امتیاز 5/2 را کسب کند مورد قبول واقع می گردد. با این وجود به دلیل اینکه ذرات معلق در بی وزنی رسوب نمی نمایند مشکل بو در فضا ممکن است شدیدتر از شرایط مشابه در زمین باشد.

جالب آنکه چند بار فضانوردان به دلیل وجود قفس موش و دیگر حیوانات آزمایشگاهی از بوهای مزاحم شکایت می کردند. کارشناسان متوجه شدند این حس ناخوشایند چندان واقعی نیست و ترتیبی دادند که قفس حیوانات در محلی دور از دید قرار داده شد و بعد از آن هیچ شکایتی از بوی مزاحم ثبت نشد و نشان داد احتمالا این حس منفی به خاطر مشاهده قفس حیوانات در محیط کار فضانوردان بوده و نه الزاما بدلیل وجود بوی ناخوشایند حیوانات آزمایشگاهی.