راهکار بازگشت تعادل به بورس ، پول پاشی و خرید دستوری گره بازار سهام را باز می کند؟ - ایپتن

به گزارش خبرنگاران به نقل از دنیای اقتصاد، کارشناسان می گویند حمایت واقعی، دوری سیاست گذار از اتخاذ تصمیمات کوتاه مدت است. بررسی ها نشان می دهد دستکاری بازار با حمایت های دستوری و تداوم محدودیت دامنه نوسان فرآیند به تعادل رسیدن را به تاخیر انداخته است.

شاخص کل بورس تهران با افت بیش از 3درصدی طی معاملات آخرین روز کاری هفته برای دومین روز متوالی قرمزپوش شد. در این میان اما ارزش معاملات خرد سهام با کاهش 50 درصدی نسبت به میانگین روزانه این متغیر در سال جاری روبرو شده است. این مهم جایی اهمیت پیدا می کند که بررسی ها نشان می دهد ورود پول های جدید به گردونه معاملات سهام یکی از مهم ترین دلایل رشد پرشتاب شاخص سهام در یک سال اخیر است. از این رو کاهش دادوستد سهام شاید یکی از مهم ترین موانع بازگشت این نماگر به جهت صعودی محسوب شود. در این میان دستکاری در فرآیند بازار با حمایت های دستوری حقوقی ها و پابرجا بودن محدودیت دامنه نوسان مانع رسیدن بازار به تعادل شده است.

چتری که حمایت نمی کند

پس از رسیدن نماگر اصلی بورس تهران به قله دو میلیون و 78 هزار واحد و درست در زمانی که اغلب فعالان بورسی مانعی بر سر ادامه رشد بازار نمی دیدند، شرایط تغییر کرد و این نماگر با همان شتابی که قله ها را یکی پس از دیگری فتح می کرد، عقب نشست و تنها پس از 10 روز کاری، با افت بیش از 20 درصدی وارد فاز خرسی شد که از مهر 97 بی سابقه بود. این شرایط سبب شد تا سیاست گذار بورس همچون گذشته برای جلوگیری از افت شاخص (و نه سهام شرکت ها) به سهامداران عمده بازار دستور حمایت از سهام شاخص ساز را صادر کند. به طوری که از 20 مرداد ماه تا به امروز حقوقی ها خالص خرید بیش از 15 هزار میلیارد تومانی در دو بازار بورس و فرابورس را ثبت کرده اند. اما تنها سهام شرکت های پر وزن در محاسبه شاخص کل در لیست خرید حقوقی ها قرار گرفت و نتوانست بازار را به سمت تعادل پیش ببرد.

شاهد این مدعا معاملات روز چهارشنبه بورس تهران است. جایی که شاهد سومین خرید بزرگ حقوقی ها در سال 99 بودیم و بیش از 2 میلیارد و 500 هزار تومان از سبد سهام حقیقی ها به پرتفوی بزرگان حقوقی افزوده شد. این حمایت پرقدرت حقوقی اما از رنگ قرمز سهام نکاست و بیش از 12 هزار میلیارد تومان نقدینگی در انتظار خروج از گردونه معاملات سهام در صفوف سنگین فروش ناکام ماند.

این مهم در روزهای گذشته نیز به دفعات تجربه شد. در روزهای دوم و سوم شهریورماه، حقوقی ها در مجموع 10 هزار میلیارد تومان خرید ثبت کردند اما پس از آن تنها برای چند روز نماگر سهام به جهت صعودی بازگشت و پس از آن مجددا شاهد افت قیمت سهام بودیم. در این میان شاید بیشترین زیان به سهامداران شرکت های کوچک تحمیل شود. سهامدارانی که نه چتر دستوری حمایت حقوقی ها را بالای سر خود می بینند و نه می توانند سهام خود را نقد کنند. چرا نباید اجازه داد اگر سهامداری قصد فروش سهام را دارد بتواند آن را به فروش برساند و چرا باید مقام ناظر خود را مسوول سود و زیان افراد در بورس بداند.

مگر مهم ترین اصل یک بازار کارا نقدشوندگی بالا نیست؟ چه موضوعی این مهم را با تهدید روبرو کرده است؟ جواب ساده است. محدودیت دامنه نوسان مهم ترین متهم تداوم اصلاح قیمت سهام است و به نظر می رسد در صورت حذف دامنه نوسان که محدودیتی هیجان زا است، می توان در مدتی کوتاه تر بدون دخالت در فرآیند بازار به نتیجه ای مطلوب دست یافت. جایی که با وجود ارسال سیگنال های مثبت همچون رشد نرخ دلار، قیمت دنیای فلزات و نفت و گزارش های جذاب از بنگاه های مالی اما فروشندگان سهام پا پس نمی کشند.

لبه تیز دخالت در فرآیند بازار

بورس تهران خلاف همه بازارهای مالی دنیا با دخالت مستقیم دولت روبرو است. از مداخله وزیر اقتصاد در انتخاب روسای سازمان بورس گرفته تا قوانین خلق الساعه سیاست گذار در روزهای پرهیجان بازار.

گویا تنها نیت ناظر بورس کسب رضایت عمومی است و رسیدن به یک بازار کارا کاملا فراموش شده است. اما سیاست گذار برای رسیدن به این هدف نیز پیروز عمل نکرده و از بدنه کارشناسی بهره ای نمی جوید.

یکی از نادرست ترین سیاست ها در دوره اصلاح قیمت سهام اما حمایت دستوری حقوقی ها است که تنها مداخله دولتی در فرآیند بازار بوده و نمونه ای واضح از دستکاری قیمت سهام است. از این رو قیمت هایی که باید بر مبنای عرضه و تقاضا شکل بگیرند، به سمتی که مطابق میل سیاست گذار است، سوق داده می شوند.

جهت دهی که مصداق شاخص فساد در یک بازار مالی است و شاید در کوتاه مدت همچون مسکنی عمل کند اما در نهایت راه به جایی نخواهد برد.

چرا که در بلندمدت صاحب نقدینگی به این واقعیت پی می برد همانطور که در روزهای منفی بازار، معامله گر عمده می تواند جهت قیمت ها را صعودی کند در روزهای دیگر بنا به دلایل دیگر می تواند عکس این عمل کند. سرایت این بی اعتمادی به کل بازار می تواند تبعات جبران ناپذیری به دنبال داشته باشد. در حال حاضر همچنان بازار سهام از جذابیت بالایی میان صاحبان نقدینگی برخوردار است. شاهد این مدعا مشارکت بیش از 5/ 5 میلیون نفری در عرضه اولیه روز چهارشنبه فرابورس ایران بود. عرضه اولیه ای که در روزهای منفی بازار سهام رقم خورد اما همچنان خریدارانی میلیونی دارد.

در این شرایط به نظر می رسد تنها برداشته شدن محدودیت های خودساخته ای همچون دامنه نوسان می تواند به داد این بازار برسد. محدودیتی که در صورت حذف نه صعودهای پرشتاب قیمتی و حبابی شدن بازار را به دنبال دارد و نه اصلاح فرسایشی و فرار سرمایه های خرد و کلان.